نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی وند شعاری ¹
• پردیس عسکری ²

¹ دانشیار دانشکده فرش دانشگاه هنر اسلامی تبریر (نویسنده مسئول)

² دانشجوی ارشد دانشکده فرش دانشگاه هنر اسلامی تبریز

چکیده

تاریخ فرشبافی ایران می‌توان نقش‌مایه‌های تزیینی را به وضوح دید . برخی موارد در راستای نوع کاربرد آن دارای مفاهیم مذهبی و بستری برای بکارگیری برخی مفاهیم دینی ، مانند قالی ‌های محرابی که در راستای القای مفاهیم دینی کارکردهایی داشته است. بخش مهم این قالی‌ها معروف به مجموعه سالتینگ می‌باشد .که دارای کتیبه هایی با محتوای دینی و کارکرد مذهبی است. مساله اصلی این پژوهش چگونگی بکارگیری متن و نقشمایه این قالی ها و نحوه شناسایی و تفسیر این کتیبه ها می باشد. این پژوهش به بررسی و ویژگی کلی قالی ‌های محرابی می‌پردازد و نوع کارکرد وهمچنین با مفاهیم این دسته از قالی ها آشنا شده و هدف اصلی آن آشنایی با مفاهیم و مضامین دینی است . در راستای مساله اصلی، سوالات پژوهش عبارتند از: مضامین احادیث و آیات تاکید بر چه موضوعی دارند؟ چه آیات و احادیثی در این قالی‌ها به کار رفته است ؟معانی و مفاهیم آیات و احادیث در چه راستایی هستند ؟ نوع تحقیق توصیفی – تحلیلی بوده و 10 نمونه از قالی‌های سجاده‌ای دوره صفوی که به صورت هدفمند انتخاب شده ومورد بررسی و خوانش قرار گرفته‌است، جمع‌آوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای بوده و تحلیل ها به شیوه کیفی می باشد. نتایج تحقیق نشان میدهد که بیشتر محتوای کتیبه های این فرش‌ها در راستای توحید، نبوت و وحدانیت خداوند است و در متن قالی ها از نقشمایه های جانوری استفاده نشده است و اولویت بکارگیری برای نقوش گیاهان و گل‌ها و درختان ،که بیانگر بهشت ، فردوس و باغ نیز می‌باشد

کلیدواژه‌ها

• قالی محرابی
• صفویه
• سالتینگ
• آیات قرآن
• محتوای دینی

عنوان مقاله [English]

Study and analysis of Quranic verses and hadiths in Safavid Mihrabi carpets

نویسندگان [English]

• Ali Vandshoari ¹
• Pardis Askari ²

¹ Associated Professor, Faculty of Carpet, Tabriz Islamic Art University

² Master student in Carpet Design, Faculty of Carpet, Tabriz Islamic Art University

چکیده [English]

 
The history of design of the Persian carpet intertwined with the application of decorative motifs. Among different accomplished designs and formats, the Mihrabi rugs became a special type for the use of some religious practices. Some important part of these kinds of rugs, which belong to the Salting Collection, contain inscriptions and religious contents. By focus on Mihrabi carpets, the aim of this research was recognizing the general characteristics as well as identifying the texts and motifs on the inscriptions of the selected carpets. In addition, the research inquired the themes and meanings of the hadiths and Quranic verses that were used in these kinds of carpets. The author for conducting the descriptive-analytical study, purposefully selected 10 exemplars of Safavid Mihrabi rugs through the library sources. The results of this study showed that most of the contents of the inscriptions on the Mihrabi rugs were specified to inducing the principles of Islamic beliefs including monotheism and prophecy. Furthermore, although animal motifs were not depicted in the inscriptions of the carpets, the priority was specified to depiction of the plants, flowers, and trees, which all symbolized the Heaven.

کلیدواژه‌ها [English]

• Altar Carpet
• safavid
• Salting
• Quranic Verses
• Religious Content