نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• فریبا یاوری

دانشجوی دکترا، تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی، دانشکئده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

چکیده

در ماهیت دو وجهی فرش دستباف تاکید بر بعد اقتصادی، وجه هنرمندانه آن را تحت شعاع قرارداده که به طبع، خلاقیت و نوآوری های هنری را با محدودیت های بیانی مواجه می کند. در این میان بافندگان نخستین هنرمندانی بوده اند که در روند تکامل فرش، با الحاق عنوان «صنعتگر» به تدریج از حوزه ی هنری فرش کنارکشیدند. اگرچه جنبه ی کاربردی و مصرفی این کالای مهم صادراتی سویه های صنعتی آن را توجیه می کند با این حال نفس صنعت، تحرک و پویایی هنری را تضعیف ساخته و با تاکید وافر بر شیوه های تولید محصول، قالیبافان به کارگران صرف تقلیل داده شده اند. چنین نگرشی موجب سوءظن هنرآموزان در ورود به این عرصه می شود. لذا هدف پژوهش حاضر واکاوی بعد هنری قالی بافی و ظرفیت های بالقوه آن در آموزش بافت از منظر درمانی است. توجه به قالی از این منظر به دلیل اولویت جنبه های درمانی هنر نسبت به ارزش هنری و مهارتهای تکنیکی است. پرسش این است که از منظر هنردرمانی، قالیبافی از چه امکانات بالقوه ای برای کاهش تنشهای روحی و روانی و به طبع تربیت هنرآموزان خلاق برخوردار است؟ لذا قالی های عشایری و روستایی بعنوان نمونه های بارز آثار «هنرمند_بافنده» مدنظر بوده است. پژوهش به روش توصیفی تحلیلی، شیوه ی گردآوری اطلاعات بصورت کتابخانه ای و اسنادی صورت گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که قالی بافی برای بافنده عشایری و روستایی عرصه ی بازی و آزادی است. چنین فرشی با طرح خلاقانه بافنده به نوعی کلاژ خاطرات تبدیل می شود. وجود نشانه های عصیان بافنده در قالی های دارای نقشه نیز نشانه های تلاش هنرمند در حفظ نقطه ی امن بوده است. از این رو بافنده بطور ضمنی از بافت قالی در جهت پالایش روح و درمان سرخوردگی ها و یا امیال و آرزوهای نهفته سود جسته است.

کلیدواژه‌ها

• قالی عشایری و روستایی
• سلامت روانی
• هنردرمانی
• قالیبافی-درمانی
• آموزش

عنوان مقاله [English]

Carpet weaving-therapy; A new approach towards the continuity of Iranian carpet art-industry

نویسنده [English]

• Fariba Yavari

PhD student, comparative and analytical history of Islamic art, Faculty of Arts, Al-Zahra University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

In the twofold nature of the handmade carpet, the emphasis on the economic dimension has exposed its artistic form, which poses creative expressions and artistic innovations with explicit constraints. In the meantime, weavers were the first artists who gradually pulled out of the carpet art as the "artisan" became involved in the evolution of the carpet. Although the industry's justification for the carpet's functional and functional aspects justifies, the soul has undermined the artistic mobility and dynamics of the industry, and the emphasis on perfect production methods has led the carpenters to be reduced to the workers. Such an attitude is a source of suspicion for students to enter this field. Therefore, the aim of this study is to study the carpet weaving art aspect and its potential in texture training in the art of art. Considering the carpet from this perspective is due to the priority of the therapeutic aspects of art in relation to the value of artistic and technical skills. In this regard, nomadic and rural tribal mats, especially subjective boughs, have been considered as examples of the works of the artist-fighter. The research was conducted using descriptive-analytical method, the method of collecting information as libraries and documents, with observation, checking and internet tools. The research results indicate that weaving carpets for nomadic and rural knitters is an area of play and freedom. Such a carpet with a creative weaver design turns into a kind of memories collage. The existence of signs of weavers in carpet with a map is also an indication of the artist's efforts to maintain a secure place. Therefore, the weaver implicitly utilizes carpet weaving to refine the soul and treat the frustrations or the hidden desires and desires.

کلیدواژه‌ها [English]

• Nomadic and rural carpets
• mental health
• art therapy
• carpet weaving-therapy
• education