نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سیامک عیقرلو ¹
• سید سعید زاویه ²

¹ کارشناسی ارشد فرش ، دانشگاه هنر

² دانشیار گروه آموزشی پژوهش هنر، دانشکده علوم نظری و مطالعات عالی هنر، دانشگاه هنر تهران

چکیده

فرش یکی از کهن‌ترین هنرهای ایرانی است که نقوش متنوع و غنی آن بیانگر پیشینه‌ی تاریخی آن است. نقش و رنگ فرش متاثر از شرایط اقلیمی، فرهنگی، تاریخی هر منطقه‌ای است. که با توجه به وجود معیارهای مختلف در این تنوع دسته‌بندی و طبقه‌بندی‌های گوناگونی از دیدگاه‌های مختلف ارائه شده است. در این پژوهش سعی بر آن بوده که با توجه به مطالعات و بررسی‌های صورت گرفته و نقد طبقه-بندی‌های موجود در حوزه طرح و نقش قالی ایران، ‌بتوان به طرحی مشخص و معین متکی بر چهارچوب و منطق و همچنین قابل خوانش و از لحاظ بصری ماندگار در حافظه و ذهن رسید.
پس از تحلیل و مطالعات صورت گرفته نهایتا موفق به ارائه طبقه‌بندی‌ای تحت عنوان "هفت رخ " که بر دو محور طرح و نقش استوار بوده و عبارتند از: محرمات، قابی، واگیره‌ای، لچک ترنج، باغی، محرابی و افشان شده و نتایج تحلیل و نقد این طبقه بندی حاکی از جامع و شامل‌ بودن طبقه‌بندی هفت رخ قالی‌ دارد. این مقاله با بهره‌گیری از نظام طبقه بندی مبتنی بر اصول منطق نظری و با استفاده از ابزارهای مطالعات کتابخانه‌ای و مشاهده انجام یافته است و در پی ارائه طبقه‌بندی فراگیر و قابل گسترش در طرح-های جدید می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• قالی ایران
• طرح
• نقش
• طبقه بندی قالی

عنوان مقاله [English]

Analysis of current categories of Persian carpet and presenting a new model of classification based on carpet’s design and motif

نویسندگان [English]

• Siamak Egharloo ¹
• Seyyed Saeid Zavieh ²

¹ Master of Art in Carpet, Faculty of Applied Arts, University of Art, Tehran, Iran

² Associated Professor, Faculty of Applied Arts, University of Art, Tehran, Iran

چکیده [English]

Abstract
Persian carpet or Iranian rug, a heavy textile for decoration or home use, is one of the main features of Iranian culture and art as well as one of the leading exports. Carpet is one of the traditional Persian arts that its plenteous and varied designs express its historical background. The motifs and colors of carpets were influenced by the climatic, cultural, and historical context of each region. Due to the existence of different criteria in this diversity, different carpet’s categories were presented from different perspectives. Accordingly, in this research, we tried to find out a new framework of carpet classification based on the critical study on the existing classifications in the design and motif of the Persian carpet. Our new recommended classification was defined as a reliable framework, a readable, and visually perceivable. This paper was conducted using the classification system based on the principles of theoretical logic as research methodology. It was benefited from library and observational studies as the data gathering method. After analyzes and studies, it was succeeded in offering a categorization titled "Seven Face" (H︡aft Rokh) that was based on two axes of design and motif, such as: Moharramat (Strips), Ghabi (Shape), Vagirei (pattern), Lechak Toranj (Medallion),  Baghi (Garden), Mahrabi (Prayer) and Afshan. The results of this critical analysis of the carpet classification indicated that the classification of “Seven Faces” system would be a comprehensive category. Seeks to express a comprehensive and expandable classification of carpet in new designs.

کلیدواژه‌ها [English]

• Persian carpet
• classification
• carpet categories
• motif
• design