نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مجید طهرانی ¹
• حسن محمدی ²
• منیره احمدی شاپورآبادی ³

¹ دانشیار گروه آموزشی فرش، دانشکده هنر، دانشگاه شهرکرد

² مربی مدعو گروه آموزشی فرش، دانشکده هنر، دانشگاه شهرکرد

³ کارشناس فرش، گروه آموزشی فرش ، دانشکده هنر، دانشگاه شهرکرد

چکیده

رنگزاهای طبیعی به ‌دست‌آمده از گیاهان به دلیل نداشتن خطرات و تهدیدهای رنگزاهای شیمیایی و همچنین هشدارهای زیست محیطی بیان ‌شده توسط محققان، امروزه بسیار مورد توجه قرارگرفته‌اند. میخک گل معطر از یک درخت از خانواده‌ی Myrtaceae است که دارای استیل‌اوژنول، ‌بتا کاریوفیلن، وانیلین، کراتیگولیک اسید، گالوتانیک اسید و متیل سالیسیلات می‌باشد. اوژنول که ماده اصلی میخک می‌باشد، دارای خاصیت ضدالتهابی و ضدباکتری است. در این تحقیق میخک به‌عنوان یک رنگزای طبیعی جهت رنگرزی نخ‌های پشمی استفاده شد. اثر پارامترهای رنگرزی مانند روش‌های رنگرزی، نوع اسید و دندانه، غلظت و دمای رنگرزی بر روی رنگرزی نخ‌های پشمی موردبررسی قرار گرفت. قابلیت رنگرزی نمونه‌ها در غلظت‌ها و دماهای مختلف با استفاده از روش اسپکتروفتومتر جذبی و قانون بیرلامبرت بررسی شد. نتایج نشان داد که در صورت به کار بردن غلظت بالای رنگزا، ماکزیمم قابلیت رنگرزی نمونه‌ها در دمای 60 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. در غلظت پایین رنگزا، افزایش دما از 30 تا 80 درجه سانتی‌گراد تفاوت قابل‌توجهی را در قابلیت رنگرزی نمونه‌ها نشان نداد. استفاده از دندانه‌های مختلف سبب ایجاد شیدهای مختلف مانند زرد، قهوه‌ای و خاکستری تیره بر روی نخ پشمی رنگ‌شده با رنگزای میخک شد. همچنین نتایج نشان داد که روش رنگرزی همزمان و مقدار 80 درصد رنگزا نسبت به وزن کالا، شرایط بهینه رنگرزی نخ پشمی با رنگزای میخک است. با وجود اینکه نوع اسید به کار رفته بر روی شید حاصل تأثیر ندارد ولی میزان رمق کشی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

• رنگزای طبیعی
• گل میخک
• دندانه
• دما
• نخ پشمی

عنوان مقاله [English]

Introducing the clove (Syzygium aromaticum) as a natural dyestuff for dyeing the wool yarns

نویسندگان [English]

• Majid Tehrani ¹
• Hassan Mohammadi ²
• Monireh Ahmadi Shaporabadi ³

¹ Associate Professor, Faculty of Art, Department of Carpet, Shahrekord University

² Visiting Lecturer, Faculty of Art, Department of Carpet, Shahrekord University

³ B.A. in Carpet, Faculty of Art, Department of Carpet, Shahrekord University

چکیده [English]

Abstract
Abstract
In the past two decades, worldwide interest in the natural dyes obtained from plants has rapidly increased, and a diversity of health and environmental benefits were found or argued for the practice. Cloves are the aromatic flower buds of a tree in the family Myrtaceae, Syzygium aromaticum, which their chemical compounds makes them suitable for the application in dyeing process. The important essential chemical constituents of clove include acetyl eugenol, beta-caryophyllene, vanillin, crategolic acid, gallotannic acid, and methyl salicylate. In this study, clove as the plant-derived dyestuff was used for dyeing the wool yarns to be investigated the effects of the different dyeing parameters including dyeing methods, acid and mordant type, and concentration and dyeing temperature in the yielded dyeing. The dyeing capability of the samples at different concentrations and temperatures was investigated using the spectrophotometer method and Beer–Lambert law. The results show that applying high concentrations of dyestuffs resulting the maximum dyeing ability of the samples at 60 °C. At the low amount of dyestuff concentrations, the increase in temperature from 30 to 80°C showed no significant difference in the dyeing ability of the samples. The use of different mordant created different shades such as yellow, brown, and dark gray. Furthermore, it was proved that using the 80% (weight of dye/weight of wool yarn) dyestuff through the Metachrome process would yield the optimal conditions for dyeing the wool yarn with the clove dyestuff. Finally, although the type of acid used did not affect the resulted shade, it affected the amount of exhaustion the wool yarns.

کلیدواژه‌ها [English]

• plant-derived dyestuff
• clove
• wool yarn
• Metachrome process